Η Βαβυλωνία ή η κατά τόπους διαφθορά της ελληνικής γλώσσης

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ

Ανατολίτης.

Πελοποννήσιος.

Χίος.

Κρης.

Κύπριος.

Αλβανός.

Λογιώτατος.

Ξενοδόχος.

Χίος.

Αστυνόμος Επτανήσιος.

Γραμματεύς της Αστυνομίας.

Στρατιώται της Αστυνομίας.

Κανέλλα, ερωμένη του Κρητός.

Γαρούφω, γραία τροφός της Καννέλας.

Ιατρός αμαθής.

Η Σκηνή παρίσταται εις Ναύπλιον.

ΠΡΑΞΙΣ Α'

ΣΚΗΝΗ Α'

(Ξενοδοχείον όπου εισέρχονται εν τη Σκηνή)

Ανατολίτης και ο Ξενοδόχος.

ΑΝΑΤ. (καθ' εαυτόν). Λοκάντα, λοκάντα λεάνε, άκουγα, άμα τι πράγμα είναι ντεν ήξευρα…. πρώτη βολά γλέπω – εντώ πέρα ούλο αλά φράγκα είναι ψιλολογιά κομμένα – υ σουφράδες, τζανάκια, τζομπλέκια, ποτήρια! ούλα σειρά είναι δουζδιζμένα ¹ – άμμα φαγιά, τίποτα – τσιμπούκια όχι – καφφέ μαφφέ, όχι – γιατάκι τίποτε – μαξιλάρια φιλάν φαλάν, ντεν έχει – αμέ σα μετύση κανένας πού τα ιξαπλωτεί για; – άιδε μπακαλούμ ². – τώρα πγια μπήκα που μπήκα – αρτίκ ντροπής είναι να γυρίσω πίσου – γένηκε το γένηκε – κανένα ντε γλέπω – πιόνα να φωνάξω για; (φωνάζει) έι – Λοκάντατζγι – ε Λοκάντατζη – έι ύστερα; δεν ακούγει – ν' άμπη και κανένας να ικλέψη ούλα αυτά, κανένας δεν γλέπει – (φωνάζει) έι Λοκάντατζη – λαιμός μου ιξεσκίστηκε άνταμ! ³.

ΞΕΝ. Καλέ σεις! ποιος μιλά μέσα; εν ακούτενε; ίντα θέτενε να σας χαρώ;

ΑΝΑΤ. Άνταμ! τρεις ώραις είναι φωνάζω, φωνάζω, κανένας ντεν ακούγει….

ΞΕΝ. Κι' ίντα θέτενε;

ΑΝΑΤ. Εντώ πέρα τι είναι;

ΞΕΝ. Λοκάντα.

ΑΝΑΤ. Έι! εντώ πέρα απ' ούλα είναι, άμμα φαγιά ντε γλέπω· τι τρώνε εντώ για;

ΞΕΝ. Είστε κι' άλλη βολά φερμένος άματις σε λοκάντα;

ΑΝΑΤ. Όχι.

ΞΕΝ. Δίκι' όχετεν άματις – κι' ε γλέπετεν την λίστα;

ΑΝΑΤ. Τι τα πη λίστα;

ΞΕΝ. (Τω δίδει τον κατάλογον των φαγητών) ορίστε· εδώναι γραμμένα τα φαγιά που ούχουμεν.

ΑΝΑΤ. Αυτά είναι γραμμένα φιράγκικα – εγώ ντε μπορώ ντιαβάσω.

ΞΕΝ. Ρωμαίικα ναι γραμμένα, μόν' εσείς εν τα βγάνετεν θέτενε να σας τα διαβάσω;

ΑΝΑΤ. Ναι, τζάνουμ ⁴ ντιάβαστο ν' ακούσω.

ΞΕΝ. Βραστό βουδινό.

ΑΝΑΤ. Εγώ άρρωστο ντεν είμαι, ντε τέλω.

ΞΕΝ. Εντράδα, κιοφτέδες, γουβορλάκια, ντολμάδες, γιαχνί μακαρόνια, ατζέμ πιλάφι.

ΑΝΑΤ. Α ιστέ ⁵. τούτο είναι καλό φαΐ· κατάλαβα αρτίκ ⁶, κατάλαβα – φτάνει σε πγια – ό,τι υρέψει κανένας τον εφέρνεις;

ΞΕΝ. Και του πολιού το γάλας να γυρέψη φέρνω το.

ΑΝΑΤ. Άφεριμ, άφεριμ ⁷ κι' εγώ ετούτο τέλω – · τζάνουμ, όνομά σου πώς το λένε;

Ξεν. Μπαστιάς δούλος σας

ΑΝΑΤ. Να ζήσης τζάνουμ μισέ Μπαστιά, παστουρμά ⁸ καϊσερλίδικο έχεις;

ΞΕΝ. Έχω να σας χαρώ, κι' αφ' το φίνο….

ΑΝΑΤ. Εμένα φκιάσε με παστουρμά με τ' αυγά, κρομύδι μπόλικο, πιπέρι μιπέρι. εσύ ξέρεις πλια, καρδιά μου εκείνο ύρεψε ζέρεμ. ⁹

ΞΕΝ. Ένοια σαι, να σας χαρώ. και σας το φτιάνω κατά πως θέτενε και καλήτερα.. καθήστεν τώρη.

ΣΚΗΝΗ Β'

Πελοποννήσιος και ο Ανατολίτης.

ΠΕΛ. (Εισέρχεται και χαιρετά τον Ανατολίτην) ώραν καλή της αφεντιά σας.

ΑΝΑΤ. Καλώς το, καλώς το – κάτζαι.

ΠΕΛ. Έχετε την εφημερίς;

ΑΝΑΤ. Φημερίδα τέλεις;

ΠΕΛ. Νέσκαι – την εφημερίς της Ελλάς.

ΑΝΑΤ. Κύταξ' εκεί πέρα, τραπέζι απάνω κάτι χαρτί είναι – σακίν να μην ήναι εφημερίδα;

ΠΕΛ. Μάλιστα – (λαμβάνων από μίαν τράπεζαν την εφημερίδα, αναγνώσκει καθ' εαυτόν).

ΑΝΑΤ. Έι ύστερα; εσύ μονάχο σου ντιαβάζεις μονάχο σου ακούς – ντε λες κι' εμένα; κανένα χαβαντήσι ¹⁰, γράφει εφημερίδα;

ΠΕΛ. Τέλος πάντων οι βασιλειάδες αποφασίσανε να λευτερώσουνε την Ελλάς – πάει – τον ξωρκίσανε πγια τον μαγκούφι το Μπραΐμη.

ΑΝΑΤ. Έτσι γράφει φημερίδα; για να δγιω. (παρατηρεί την εφημερίδα χωρίς να την αναγνώση) έι αρτίκ ιψέματα σώτηκε πγια – λευτεριά ήρτε.

ΣΚΗΝΗ Β'

Χίος, Κρης, Αλβανός, Λογιότατος, Κύπριος, (εισέρχονται όλοι ομού.)

ΧΙΟΣ. Καλέ σεις μάθετεν τα μαντάτα; ήκαψαν την αμάδα του Μπραΐμη στο Νιόκαστρο…

ΑΝΑΤ. Ποιος έκαψε; αλήτεια;

ΧΙΟΣ. Κ' έ γλέπετεν τα τζάγκιά μου ¹¹ π' ούν όλο λάσπες π' ούτρεχα να μάθω; ε σας χορατεύω, να χαρώ την τζάτζα μου.

ΠΕΛ. Ναίσκε, τα σωστά λέγει· είναι – να, το γράφει και στην εφημερίς.

ΛΟΓ. (Λαμβάνων την εφημερίδα εις χείρας) νέαι τινές αγγελίαι γεγράφονται.

ΠΕΛ. Νέαι, και νέαι – πάγει ο Μπραΐμης πίσω τον ήλιο.

ΛΟΓ. Πώς δε; ηλευθέρωτε Ελλάς;

ΑΝΑΤ. Ιστέ μόσκοβο, φραντζέζο, εγκλέζο, έκαψε καράβια Ιμπραΐμ πασσά, βέρσελαμ ¹², ντε ντιαβάζεις φημερίδα : εσύ είσαι Λογιώτατο.

ΛΟΓ. Οι στόλοι των δυνάμεων;

ΑΝΑΤ. Τί λες, άνταμ, κύριε των δυνάμεω; σαρακοστή ακόμη ντεν ήρτε.

ΑΛΒ. Πρα τι χαμπέρι ορέ;

ΑΝΝΑΤ. Καινούργια χαβαντήσια.

ΑΝΑΤ. Πλιάτζικα ¹³ ορέ;

ΑΝΑΤ. Πλάτζα μάτζκα ντε είναι· μόσκοβο άνταμ φραντζέζο, εγκλέζο, έκαψε καράβια Ιμπραΐμ πασσά – άκουσες τώρα;

ΑΛΒ. Πρα, πού να το κάψης το καράβγιες; στο Κότρο;

ΑΝΑΤ. Τι τα πη κότρο;

ΧΙΟΣ. Στην Κόρθο άματις θε να πη – όσκαι, στο Νιόκαστρο.

ΚΡΗΣ. Έμαθα το δα κι' εγώ· πούρι δεδίμ.

ΧΙΟΣ. Εμαθετέν το κι' εσείς;(προς τους άλλους)γλέπετεν; ε σας ήλεγα γώ, κ' έμου πιστεύετεν; τώρη πλια πρέπει να ξεφαντώσουμεν.!

ΠΕΛ. Τώρα ναι, χρειάζεται να κάμουμε ένα γλέττι.

ΑΝΑΤ. Τι; τζουμπούσι; άιντεν τε!!! άμμα να κάτζουμε όλοι σ' ένα σουφρά.

ΧΙΟΣ. Ναίσκε όλοι να κάμωμεν μίαν παρέγια με το ρεφενέ μας. ¹⁴.

ΛΟΓ. Και δη ευθημητέον σήμερον, και πανηγυριστέον την της Ελλάδος παλιγγενεσίαν καγώ μεθ υμών.

ΑΝΑΤ. Κάτησε κι' εσύ μαζύ μας σουφρά ¹⁵. Λογιώτατε.

ΛΟΓ. Έγωγε.

ΑΝΑΤ. Τζάνουμ, Λογιώτατε μπαμπά σου ¹⁶. γλώσσα γιατί ντε μιλάς;

ΛΟΓ. Την των προγόνων διαλέγεσθαι χρη.

ΑΝΑΤ. Εγώ χρη μη, γόνω μόνω, ντε ξέρω, γιατί ντε μιλάς ρωμαίικα έριφ;

ΛΟΓ. Ταύτην γαρ και μεμάθηκα.

ΑΝΑΤ. Ώρσε κι άλλο!!! εγώ λέω. γιατί ντε μιλάς ρωμαίικα, εκείνο με λέει μεμανάτηκα πανάτηκα – αν μπορής κατάλαβε πγια.

ΧΙΟΣ. Καλέ, ίντα θα κάμουμεν τώρη; εν καθούμεστεν πλια;

ΑΛΒ. Πώς να το κάνης αδαλέτι ¹⁷ μαζή ορέ.

ΑΝΑΤ. Ναι, ούλοι σ' ένα σουφρά να κάτζουμαι τζάνουμ.

ΑΛΒ. Χα, χα, χα, καλό είναι έτζι, ορέ.

ΚΥΠ. Σα θα κάτζουσιν ούλοι τούτοι να φάσιν τρώω κ' εώ. Να διαβάσουμεν τώρη τη λίστα, να δγιούμεν ίντα φαγιά μας έχει – Λογιώτατε, διαβάστε την εσείς τη λίστα· (τω δίδει τον κατάλογον), (αναγινώσκει) σούπαν από κολοκύνθια, βραστόν βούδινον, εντράδαν, κιοφτέδας, δολμάδας, – (αφίνει τον κατάλογον) ταύτα τουρκιστί εγέγραφα, το άπερ δη και ιλιγγιά με αναγινώσκοντα (προς τον Κύπριον) ανάγνωθι ουν συ Κύπριε.

ΚΥΠ. (αναγινώσκει) Πουρέκιν, κεπάππιν, καταΐφιν, ψωμίν, κρασίν, τυρίν, ψάριν ψητό, ψάριν βραστό, φρούττα, και ποκλαβάτην.

ΑΝΑΤ. Άνταμ. μπακλαβά πες το – (προς τον ξενοδόχον) άμε ντικό μου παστουρμά;

ΞΕΝ. Ότοιμος είναι να σας χαρώ

ΑΛΒ. (προς τον Ξενοδόχον). Πρα, ορέ Λοκάντα.. πω, εσύ ορέ, Λοκάντα, προτζέσι ορέ, δεν έχει;

ΞΕΝ. Ίντ' αν αυτό το προτζέσι;

ΑΛΒ. Πρα να το πέρνης συ ορέ σικότι, να το βάνης ς' το κιομλέκι ¹⁸ να το ρίχνης και πολύ πολύ σκοδάρι πρα να το τρίβης μέσα, και ψύχα ψύχα κουραμάνα ¹⁹ να το κάνης αδαλέτι.

ΞΕΝ. Θέτεν το άματις να σας το φτιάξω;

ΑΛΒ. Πρα να το ζήσης ορέ – χα χα χα, να το φκιάνης, πω κι' εγώ να το πληρώνης ούλα βενετίκες.

ΞΕΝ. Οχουνούς ²⁰ σας το φιτάνω (καθ' εαυτόν) ούργιος ²¹ είν' και τούτος στην πίστι μου.

ΛΟΓ. Άξον δε καμοί πλακούντα, τον και μάκαρες ποθέουσιν.

ΑΝΑΤ. (προς τον Ξενοδόχον) Μισέ Μπαστιά – έλα – έλα – Λογιώτατο μακαρόνια τέλει.

ΛΟΓ. Ουχί, αλλά πλακούντα και είρηκα τον και μάκαρες..

ΑΝΑΤ. Ιστέ μακαρόνια, για εσύ καμήλα είσαι να φας χαμούρι ²² άνταμ; ντεν τρως ντολμά σαν το γρόντο μου, κιοφτέ σαν το παπούτζι μου, μόνε μακαρόνια ύρεψες.

ΛΟΓ. Ουκ έγνωκας.

ΑΝΑΤ. Έγνωκας μέγνωκας ντεν έχει αρτίκ' εσύ καλό φαΐ ποιο είναι ντε ξέρεις (προς τον Ξενοδ.) μισέ (καθ' εαυτόν) αλλάχ τζιζά βερσίν ²³ ούλο ιξεχνώ όνομά του – α Μπαστιά – ηύρα – μισέ Μπαστιά, ζτιμπούκι ντεν έχεις εντώ πέρα.

ΞΕΝ. Έχω να σας χαρώ ορίστε (τω δίδει).

ΛΟΓ. Άγε δη μοι και τριχείας τεταριχευμένους συν οξυγάρω τε και ελαίω.

ΞΕΝ. Ίντ' άπατεν;

ΠΕΛ. Τριχαίς γυρεύει να τον δέσουνε – μοιάζει μουρλάθηκε ο κουρούνης.

ΞΕΝ. Καλ' αλήθεια κουζουλαθήκετεν ²⁴ και θέτενε να σας δέσουμεν; κι' ως πόσαις οργειαίς της θέτενε ν' άναι;

ΛΟΓ. Ούμενον αλλά τριχείας και δη έφην, τους και σαρδέλας βαρβαριστί καλουμένους

ΞΕΝ. Κι' ε λέτενε να σας φέρω σαρδέλαις, μόνε λέτεν τριχιαίς; (καθ' εαυτόν) κι' εν είν' κουζουλός ²⁵ τώρη να χαρώ την τζάτζα μου, για δέσιμο σας έχω κι' έννοια σας.

ΛΟΓ. Και δη άγαγέ μοι και σωλήνα.

ΞΕΝ. Εν ηφέρανε σήμερις σουλήνες – χάβαρα έχουνε θέτεν τα;

ΛΟΓ. Ουχί άλλα καπνοσύριγγα….

ΑΝΑΤ. (προς τον Ξενοδόχον) σύριγγα υρεύει λογιώτατο σφίξι έχει.

ΛΟΓ. Ουκ, αλλά το νικοτιανάγωγον, είρηκα, αμφί τη χοάνη και τη νικοτιανοπήρα.

ΑΝΑΤ. Σακίν ²⁶ τζιπούκι τέλεις κι' εσύ, ζέρεμ τζιμπούκι μου πολύ κυττάζεις.

ΛΟΓ. Και μάλα γε, καπνιστέον και γαρ.

ΑΝΑΤ. Άι μπουταλά ²⁷ άι.. και δε λες τζιμπούκι, μόνε ανακάτωσες ούλα τα πράγματα· σουλήνες μουλήνες, συρίγγαις, μυρίγγαις πολύ σασκινη ²⁸ άντρωπο είσαι να συμπατήσης.

ΚΥΠ. (προς τον Ξενοδόχον) φέρε κι' εμένα απ' εκείνο το πώς το λέσιν.

ΞΕΝ. Ίντα λέσι θέτενέ κι' εσείς πάλι.

ΚΥΠ. Χαλλούμιν.

ΞΕΝ. Ίντ' αν τούτο το χαλλούμιν πάλις πρώτη βολλά τ' ακούγω, να χαρώ τον πάη μου.

ΚΥΠ. Το χαλλούμιν είν' τυρίν που τρώσιν το (καθ' εαυτόν) πίσσαν ν' άχης – ένα κουφφίνιν είχασιν στο παζάρι, και πουλάγασίν το.

ΞΕΝ. Εν το ξέρω, κι εν έχω κι' εν τ' άκουσα ποτές μου, (καθ' εαυτόν) καλέ τούτοι του διαβόντρου οι γυιοί να μου πιπιλήσουνε θένε το νου (αναχωρούν).

ΣΚΗΝΗ Δ'

Χίος και οι λοιποί.

ΧΙΟΣ. Κι' εν τρώμε πλοιά.

ΑΝΑΤ. (καθ' εαυτόν) να τρώμε, άμμα δικό μου παστουρμά ντεν ήρτε – να να μύρισε, μύρισε, – αλλά αλέμ ²⁹ έφκιασε.

ΞΕΝ. Ότοιμα να σας χαρώ όλα.

ΑΛΒ. Πρετζέσε ορέ λοκάντα.

ΞΕΝ. Κι' εν ακούτεν που χτυπά το σκορδοστούμπι, στα μάτια των οχτρώ μας; εκείνο φτιάνει, κι είν' ότοιμο (το φέρει).

ΑΛΒ. (προς τον ξενοδόχον) χα, χα, χα, ορέ αδαλέτι – πρα να το ζήσης εσύ ορέ εσύ = τώρα ορέ να το δίνης και μπαχτζήσι ³⁰ (βάλει το χέρι εις τον κόλπον του και ζητεί να εύρη χρήματα αλλά δεν ευρίσκει), φτου αλλά Μπελιά βερσίν ³¹ ορέ νούκο χόνδρο ³² πω στέκα – εσύ ορέ – ψύχα παρά να λύνης το κεμέρι ³³ (προσποιείται ότι θα λύση την ζώνην του).

ΞΕΝ. Έννοια σας τώρη – αφήτεν κ' ύστερης πλερώνεται μια κοπανιά.

ΧΙΟΣ. Τώρη πλια να ξεφαντώσουμε.

ΞΕΝ. (φέρει τον παστρουμάν) ορίστε να σας χαρώ μισέ χαντζή το παστρουμά σας, κατά πώς τον θέτενε – ε θε πολύ λεμόνι – έφτιαξά σας πράγμα που να τρώτεν, και να πιπιλίζεται τα δάχτυλά σας·

ΑΝΑΤ. Ωχ, ωχ, ωχ, άφεριμ ³⁴ μισέ Μπαστιά, άφεριμ, παστρουμά ένα χασνέ ³⁵ αχρήζει – τιρ όλ ³⁶ (τρώγουν).

ΣΚΗΝΗ Ε.'

Χοίος και οι λοιποί.

(Ο Χοίος μεθύσας ατακτεί, συντρίβει τα εν τη τραπέζη, και ζητεί όργανα μουσικά.)

ΧΟΙΟΣ. Βάρτε να πγιούμε δαόντρου κουλούκια (πετά έν ποτήριον.)

ΑΝΑΤ. (καθ' εαυτόν). Χιώτι μέτυσε – να…. τζάκισε ποτήρι – να.

ΧΙΟΣ. Ωχού!!! (πετά το καλπάκι του).

ΑΝΑΤ. (καθ' εαυτόν) μέτυσε α τζανούμ – λόγια ντε τέλει – να, πέταξε καλπάκι του χιώτη πριχού να πγη είναι κομμάτι τρελό, άμα όντας μετύση κιόλας αρτίκ μπιτούν ³⁷ μπιτούν τρελό γένεται..

ΧΙΟΣ. (αρπάζει το κάλυμα της κεφαλής του Ανατολίτη και το πετά)

ΑΝΑΤ. Έι ύστερα; δικό σου καλπάκι πέταξες, δικό μου σαρίκι ³⁸ τι τέλεις που πετάς για, ντιπ τρελό είσαι ζάβαλι….

ΧΙΟΣ. (αρπάζει το κάλυμμα της κεφαλής του Πελοποννησίου ομοίως).

ΠΕΛ. Τήραξε κει χάμω καμώματα του μαγκούφι· πέταξε το κεφαλογιούρι μου, και το συγκύλισε, όσο που με τ' όχρισε…..μπα να ρέψης μουρλέ με τα καμώματά σου αλήθεια.

ΧΙΟΣ. (αρπάζει την σκούφια του Λογιωτάτου και την βλέπει, στρέφων αυτήν πανταχόθεν), (προς τον Λογιώτατον) εν πετάς κι' συ διαβόντρου γυέ το καλούπι σου, π' ούναι γιομάτο, γάσσα; ούφου…. ούφου (την πετά).

ΛΟΓ. Του χάριν κοκοήθως πράττεις; και δη τιμωρητέον σε κοκοηθείας ένεκα.

ΧΙΟΣ. Φέρτεν τώρα τα συμάρματα – ωφού.

ΑΝΑΤ. Τι τα πη συμάρματα; εσύ τρελάτικες άνταμ.

ΧΙΟΣ. Βγιολλιά, διαβόντρου μισέ χαντζή – ωχού – βγιολλιά, λαγούτα… (φωνάζει) ωχού – και φέρτεντα γλίγορις – ήσκασα, φέρτεντα – συντρίβει άλλο έν ποτήριον.

ΑΝΑΤ. Ετούτος ούλα να τα τζακίση αγάλλια αγάλλια…. εγώ είπα.. α τζανούμ χιώτη τρελό είναι, μέτισε κιόλας, αρτίκ τίποτα ντε τ' αφίσει σουφρά απάνω, ένα ένα ούλα τα τσακίσει.

ΞΕΝ. (προς τον Χίον) μισέ Μπουρλή;

ΧΙΟΣ. Τι και;

ΞΕΝ. Εν είναι – σιμάρματα

ΧΙΟΣ. Κι' αμέ διαβότρου γυέ, κι' εν έχεις πούπετις μαθέ, κι' εν είν' καμιά λύρα, καμιά σφυρίχτρα.

ΑΝΑΤ. Μπρε καμπα ζουρνά ³⁹ μπιλέμ ντεν έχει.

ΞΕΝ. Εν είναι – εν είναι.

ΧΙΟΣ. Παίζουμεν τα κουτάλια και τραγουδούμεν κιόλας – (προς τον

Πελοποννήσιον) βρε διαβόντρου Μωραΐτη ε λέτενε κανένα τραγούδι;

ΠΕΛ. (καθ' εαυτόν) ου να χαθής ντε μορλούλιακα, – τι κακό ζακόνι ⁴⁰ που τ' όχουνε τούτ οι χιώτες, σα μεθύσουν, μουρλένονται από μιας, και δε ξέρουνε τι κάμουνε – χάσου δε μουρλέ, αλήθεια κι' απ' αλήθεια!!!

ΧΙΟΣ. (Κεντά τον Πελοποννήσιον με την χείρα του,) και πήτεν τώρη, πήτεν, καλέ πλια ένα τραγούδι (πετά έν πιάτον), και φωνάζει, ωχού!!!

ΠΕΛ. Κόρακας ντε μαγκούφι – μ' έσκιαξες με τα σκουξίματά σου – τι σκούζεις- σα μουρλός και με σπρώχνεις; (προς τους άλλους) να πούμετε όλοι απ' όνα τραγούδι, για να γλυτώσουμ' απ' αυτουνού του μουρλού τα χέργια (προς τον Χίον αρχίνα δε, κόφ' το σβέρκο σου!