Η Βαβυλωνία ή η κατά τόπους διαφθορά της ελληνικής γλώσσης

ΣΚΗΝΗ Γ'

Ο Αστυνόμος, ο Ανατολίτης και οι Στρατιώται.

ΑΣΤ. Π' ούναι μουρέ εκείνος ο Λιάπης;

ΑΝΑΤ. Λιάπη ποιο είναι, σακίν ⁹⁵ Λιάπη Αρβανίτη είναι εκείνο υρεύεις; – χου – π' ούντο τώρα Αρβανίτη; – αν το πιάσης.

ΑΣΤ. (προς τον Ανατολίτην) έλλα δω εσύ γιαμά.

ΑΝΑΤ. Ιστέ, ήρτα – τι τέλεις εμένα;

ΑΣΤ. Πινομή σου.

ΑΝΑΤ. Τι τα πη πινομή σου.

ΑΣΤ. Τ' όνομά σου μουρέ;

ΑΝΑΤ. Α! – όνομά μου; όνομά μου χατζή Σάββα ντούλο σας.

ΑΣΤ. Η Πατρίδα σου;

ΑΝΑΤ. Πατέρα μου; πατέρα μου χατζή Μουράτη λέανε – εκείνο πέτανε, τι το τέλεις τώρα;

ΑΣΤ. Όχι μουρέ ο τόπος σου;

ΑΝΑΤ. Α, βιλαέτι μου; βιλαέτι Καΐσερλη είναι.

ΑΣΤ. Και πούνε αυτό το Καΐσερλη.

ΑΝΑΤ. Άι Βασίλι τόπο είναι γκαισαρείας, γκαπαδοκείας ντε ξέρεις εσύ.

ΑΣΤ. Κι' είσαι γιαμά απ' τ' άι βασιλειού τον τόπο; για δι' αύτο είσαι και χαντζής – ν' άμπ' ο διάολος μέσα σην καβούκα ⁹⁶ σου – και πες μου μουρέ εσύ, πώς εγίνηκε ο λαβωμός του Κρητικού;

ΑΝΑΤ. Να ιστέ, τρώγανε, πίνανε. – αρβανίτη μέτυσε – φορτιότηκε κηρτικό – Κηρτικό είπε Αρβανίτη (ντρέπουμε να πω τιμή στα μούτζουνά σου) κουράδια, είπε αρβανίτη, είπε να φας εσύ, σάνκιμ ⁹⁷ κηρτικό να φάι κατάλαβες; – κουράδια μουράδια λέωντας, καυγαλαστίσανε, αρβανίτη τράβηξε πιστόλα, μάνι μάνι έσφιξε κρητικό απάνου γιαραλαλάδησε ⁹⁸ κοματάκι χέρι του – ούλο ούλο καυγκά. ιστέ αυτό είναι.

ΑΣΤ. Να με πάρουν οι διάολοι και αν κατάλαβα τίβοτζι – (προς τον ανατολίτην) και πώς μουρέ, και πώς; μπα κ' ήτανε κάζο πενσάτο;

ΑΝΑΤ. Αρτίκ πινσάτο, μινσάτο, εγώ ντε ξέρω, αρβανίτη χτύπησε κηρτικό, βέρσελλαμ ⁹⁹.

ΑΣΤ. (με θυμόν) και μίλλειε μουρέ ρωμαίικα, παλιότουρκ!!!

ΑΝΑΤ. Έι – εσύ γιατί μιλάς φρίγκικα για; σάντο μάντο, φόρτο φούρτο, ιξέρω εγώ φιράγκικα, εγώ ρωμαίικα λέω εσύ δεν καταλαβαίνεις; εγώ φιράγκικα ντε ξέρω πώς να γένη για, τι να γένη α τζανούμ – εσύ εύρε το κολάι ¹⁰⁰ του πγια να καταλάβης – εγώ σάστησα κι' απόμεινα – άλλο τίποτε εγώ ντε ξέρω.

ΑΣΤ. Πες μου μουρέ καλά την εζάμινά ¹⁰¹ σου, γιατί κακόροικε θα πας α ρέστο ¹⁰².

ΑΝΑΤ. Αν μπορής, κατάλαβε τώρα, (προς τον αστυνόμον) άνταμ – εγώ σε είπα – ζάμινα μάμινα, ρέστο μέστο, φόρτο φούρτο, σάντο μάντο, κουκούτζι ¹⁰³ ντεν καταλαβαίνω τι τα πη, – ούλο ούλο καυγά τι ήτανε, είπα – πάει λέωντας – άκουσες τώρα; τώρα; Ιστέ ρωμαίικα το είπα αρτίκ και τώρα ντε κατάλαβες, ποτέ σου ντε τα καταλάβης……

ΑΣΤ. (με θυμόν) α ρέστο κανάγια α ρέστο, – (προς τους στρατιώτας) πάρτε τον αυτόνε α ρέστο – (τον κρατούν οι στρατιώται)

ΑΝΑΤ. Ιστέκα να ντγιούμε τι τα πη αρέστο;

ΣΤΡ. Στη φυλακή θα πας.

ΑΝΑΤ. Χάψι;

ΑΝΑΤ. Έι, ύστερα; εγώ τι έκαμα, άνταμ, να πάγω χάψι, εγώ ντεν χτύπησα Κηρτικό, εγώ πιστόλα μιστόλα ντεν έχω, εγώ ντουλειά μου κύτταζα, τζουμπούσι έκαμνα – να, πγιάσαι αρβανίτη, κρεμαστό μπιλέμ, όχι βάνεις εμένα χάψι· ταμάμ.

ΑΣΤ. Εσύ θα πας αρέστο γιαγουρτοβαφτισμένε παλιότουρκα.

ΑΝΑΤ. Ταμάμ αστρονόμο – άφεριμ – βρίζει κιόλας – εγώ τούρκο ντεν είμαι, χριστιανό ορτότοξο είμαι – χατζή άντρωπο είμαι – ιψέματα ποτές μου ντε λέω – χιτζ ποτές άντροπο βαφτίζουνε με το γιαγούρτι; – άιδε να ντιγιούμε τι τα πης ακόμα – αγάλια αγάλια τα πης αύριο με μποζά ¹⁰⁴ βαφτίζουνε.

ΑΣΤ. (Με θυμόν) α ρέστο…

ΣΚΗΝΗ Δ'

(Ο Αστυνόμος εξετάζει τον Λογιώτατον)

Αστυνόμος, Λογιώτατος, Γραμματεύς της Αστυνομίας, Στρατιώται.

ΑΣΤ. (προς τους στρατιώτας) φέρτε μου μουρέ εκειόνε με την σκούφια – (τον φέρνουν) (προς τον Λογιώτατον) πινομή σου;

ΛΟΓ. Επώνυμον μεν φέρω Κωνωπίδης, κέκλειμαι δε Κλειτομένης.

ΑΣΤ. Ώρσε, ονόματα.. και πού να θυμάται κανείς καλότυχε τέτγοια ονόματα που βγάλανε τώρα.. (προς τον Λογιώτατον) και πούθε είσαι γιαμά;

ΛΟΓ. Κώος.

ΑΣΤ. Και πού στο διάβολο είν' αυτό το Κώος;

ΛΟΓ. Το Τουρκιστί Σταν κιόι λεγόμενον.

ΑΣΤ. Και πες δα π' ούσ' απέ την Κως, ξαφνικό να σ' ούρθη…. και τι τέχνη κάμεις;

ΛΟΓ. Τέχνην μεν ουδαμώς, επιστήμων δε μάλα.

ΑΣΤ. Ας ην' κι' επιστήμη, μπα κ' είσαι γιατρός.

ΛΟΓ. Ούμενον, αλλά Ρήτωρ, Λογικός, Γραμματικός, Μαθηματικός, και τα λοιπά, και τα λοιπά..

ΑΣΤ. Μώρ μπα κ' είσαι Λογιώτατος.

ΛΟΓ. Ναι μην.. και εκ των ως επί το πολύ λεγομένων ενδοξοτέρων λογίων.

ΑΣΤ. Μουρέ για σου Λογιώτατε!!! και πες μου δα γιαμά εσύ που ξέρεις τζη ελληνικούραις, πώς εγίνηκε ο λαβωμός του Κρητικού;

ΛΟΓ. Ουχ' εκών μεν, είπω δε. – Ετύγχανον σήμερον πεινών την εσχάτην πείναν· και δη έδοξέ μοι πορευθήναι εν τω εδωδιμολεσχοοικητηρίω· και κορεσθήναι – απελθών ουν, εύρον και συνδαιτυμόνας πλείστους αυτόθι συνευωχουμένους – και δη τοίνυν δέδοχεν αυτοίς την εφημερίδα αναγνούσιν, ευθυμητέον είναι την της Ελλάδος παλλιγγενεσίαν – τοιγαρούν εσθιόντων, πινόντων, αδόντων, υμνούντων, και ορχομενοευφραινομένων.

ΓΡΑΜ. Επύκνωσες, λογιώτατε, την ατμοσφαίραν από γενικάς απολύτους.

ΛΟΓ. Άφνω ο Αλβανός μετά του Κρητός εμαχεσάτην.

ΓΡΑΜ. Να κ' ένας δυϊκός αριθμός!!!

ΑΣΤ. Ν' άμπη ο διάβολος μέσ' τζη ελληνικούραις σου, παλιολογιώτατε – ανάθεμα κι' αν κατάλαβα τι μου λες, μα την πίστι μου – (προς τον Γραμματέα) γράφετα εσύ μουρέ καλά ετούτα ούλα που λέγει κακόροικε, γιατί θα τα στείλουμε σ' την Ακαδέμια τζη Μπάτοβας να μας τα ξηγήσουνε οι προφεσόροι, μα τζ' άγιους Πάντας (προς τον λογιώτατον) και λέγε δα, λέγε συμφορά στην καλαμάρα σου.

ΛΟΓ. Και δη ο μεν Κρης τους όϊδας κουράδια καλών, ο δε Αλβανός τούμπαλιν το σκώρ' ενεννόει, αναστάς ο Αλβανός κάκτανε τον Κρήτα.

ΓΡΑΜ. Εσολοίκισες.

ΛΟΓ. (προς τον Γραμματέα) τι δη κοινόν ή ξένον είγε σεσολοίκηκα; και γαρ και Δημοσθένης, άλλοι τε πολλοί ξυγγραφείς έστιν ότι τω σολοικισμώ χρώνται ¹⁰⁵ ευφραδείας χάριν.

ΑΣΤ. (προς τον Γραμματέα) κι' άφτονε το χριστιανό να πη γιαμά την εζάμινα του – λέγε, συφορέλιά σου λέγε.

ΛΟΓ. Και δη σου μεν εξετάζοντος μαθείς την αλήθειαν, εγώ σοι ταύτα πάντα αληθώς φράζω, ίνα ποιήσης ο βούλεσαι.

ΓΡΑΜ. Εβαρβάρισες.

ΑΣΤ. Και δεν κατάλαβεν αν ήτονε κάζω πενσάτο;

ΛΟΓ. Ουκ οίδα την των Ιταλών διάλεκτον – τούτο δη μόνον γινώσκω, ότι η λέξις κ ο υ ρ ά δ ι α παράγεται εκ του κ ε ί ρ ω κ α ρ ώ, κ έ κ α ρ κ α κ έ κ α ρ μ ε, ο μέσος παρακείμενος γίνεται κ α ρ μ ά δ ι ο ν και τροπή του α εις ε ψιλον γίνεται κ ε ρ μ ά δ ι ο ν, προσθέσει δε του ιώτα κ ε ι ρ μ ά δ ι ο ν και αφαιρέσει του μ κ ε ι ρ ά δ ι ο ν, τροπή δε του ε εις ο και του ι εις υ ψιλόν γίνεται κ ο υ ρ ά δ ι ο ν, δι' ου οι Κρήτες καλούσι τα πρόβατα, ή τας αγέλας εκ του κείρεσθαι αυτά παραγομένης της λέξεως και δη έγνως νυνί;

ΑΣΤ. Μουρ' εγώ δεν σ' αρωτώ τη Γραμμμάτικα, και με λες τζη αόριστους, τζη περσυντέλικους, και ούλα τα τέμπα ¹⁰⁶… ω συμφορά μου! σ' αρωτώ να με πης, αν ήτανε κάζω πενσάτο ο λαβωμώς του Κρητικού – ορίστε τώρα, τι να ευγάλω απέ τούτην την εζάμινας μηδέ το έψιλό σου κατάλαβα, μηδέ το ύψιλό σου (προς τον χοαόν) αυτός μάτιά μου είν' απ' εκειούς τζη λογιωτάτους που ξηγούνε τζη μηναίοι και τζη ψαρμοί του Δαβί, κι' οπού ξέρουνε πότες είναι τζη άγιας Αγκάτας, και τ' άι κούκου, και δε γλέπεις άλλο σε δ' αύτους μόνε μία καλαμάρα σαν πιθάρι, και μια πένα σαν ντούμπανο, και τ' είν' αυτός; Λογιώτατος – ω ντζόγια μου!!! γιατί ξέρει γιαμά να ξηγάη τζη συναξαριστάδες – ναι, ναι στη πίστι μου δε σας μπαρτολετάρω ¹⁰⁷ (προς τον Λογιώτατον) και πες μου διά που να κάτζουν οι διαόλλοι στη σκούφια σου – ήτανε κάζο πενσάτο; (ευθύς προς τον Γραμματέα) ξήγατο συ, μουρέ διάλλε, ρωμέικα να καταλάβη.

ΓΡΑΜ. Εκ προμελέτης.

ΑΣΤ. Κ' αμά για να ξέρη κανείς ετούταις ούλαις τζη λέξαις πρέπει να έχη εκειό το μεγάλο βοκαβολλάριο ¹⁰⁸ τζη Κρούσκας, οπού είναι σα μια κασσέλα, και να προβατή μέσα τζη πιάτζαις τζη Ελλάδας, ν' άχη κ' ένα βαστάζο κοντά, για να ξηγάη ούλα ετούτα τα τέρμενα ¹⁰⁹ – (προς τον λογιώτατον) εκατάλαβες τώρα μουρέ διαόλλου σκολλάρο ¹¹⁰ τι θα πη κάζο πενσάτο;

ΛΟΓ. Νυν έγνων εξεικασμένος εκ της λέξεως το πράγμα – και δη σε πληροφορώ, ότι ουκ ην εκ προμελέτης το δράμα αιφνίδιον δε μάλλον, και πείσθητι τοις εμοίς λόγοις.

ΑΣΤ. Α ρέστο και συ πμιρπάντε, που μας εσεκάρισες ¹¹¹ με τζη μετοχαίς σου, και με τα απαρέμφατα σου, – προς τους στρατιώτες) πάρτετό νε μουρέ κι' αυτόνε. —

ΣΤΡ. (τον πέρνουν).

ΣΚΗΝΗ Ε.'

(Ο Αστυνόμος καθ' εαυτόν).

ΑΣΤ. Μουδ' αφ' τον παλιότουρκα εκειόνε, μουδ' αφ' το σκολάρο τούτονε με τζη ελληνικούραις του μπόρεσα να εζαμινάρω τίποτζι – μα απ' εκειόνε το Μουραΐτη κάτι θα βγάλω, γιατ' είναι φτακαθαρισμένος, και θέλ' απείκασε. νον ζε δούπιο ¹¹² αν ήτανε το χτύπημα κάζο πεσάντο – μα πρέπει ν' άναι ασολουταμέντε ¹¹³ – νον ζε κάζο ¹¹⁴.

ΣΚΗΝΗ Ζ'

(Ο Αστυνόμος εξετάζει τον Πελοποννήσιον).

Ανατολίτης, Πελοποννήσιος, ο Γραμματεύς και οι Στρατιώται.

ΑΣΤ. (προς τους στρατιώτας) φέρτε μουρέ, εκειόνε το Μουραΐτη – (τον φέρνουν), – προς τον Πελοποννήσιον) πινομή σου;

ΠΕΛ. Πούλος Πουλόπουλος.

ΑΣΤ. Και πούθε είσαι γιαμά;

ΠΕΛ. Απ' την Πελοπόννησος.

ΑΣΤ. Και πες δα κακόροικε π' ούσαι απέ του Μουρέα – και τι τέχνη κάμεις.

ΠΕΛ. Έμπορος.

ΑΣΤ. Και τι θα πη μουρέ έμπορος;

ΠΕΛ. Πραματευτής.

ΑΣΤ. Ώρσαι και συ διάολλε – έμαθες και συ τζη ελληνικούραις.

ΠΕΛ. Τήρα δω, κύρ αστρονόμο, είμαι έλληνας, ακούς με, και πρέπει να μιλώ με μάθησις.

ΑΣΤ. Και πώς εγίνηκε ο λαβωμός του Κρητικού;

ΠΕΛ. Να σ' ορίσω, κυρ αστρονόμο, δεν ξέρω, εγώ έφερα να πουλήσω κάμποσα λαγοτόμαρα, κάμποσ' αλούπια, τυριά βούτηρα και τραχανά· είχα στείλει και τον παραγιό μου με καμπόσαις γίδαις στέρφαις ¹¹⁵ π' ούχα στην παλιοστανή μου και τα πούλησα όλα, κι' έκαμνα το λογαρισμό μου – σα με τζούκλωσε η πείνα, ήρθα να την τηλώσω ¹¹⁶ σ' τη λοκάντα, ηύρα και την αφεντιά τους εδώ, κι' είπαμε να κάμουμ' ένα γλέντι – και να σ' ορίσω γλεντάγαμε όμορφα και καλά – σα θε ν' άρθη το μαγκούφι έρχεται – αρβανίτης τ' όβαλε στη μπουρίνα ¹¹⁷ πγια σα θα το φέρ' διάβολος, και σ' τα καλά καθούμενα, τζακωθήκανε με τον κρητικό – το τζάκωμά τους τ' ήτουνα, να σε ορίσω, δεν ξέρω τι ήτουνα, – δεν έβανα αυτί ν' ακρουμαστώ καλά καλά, – εγώ ακούς με, τόσο τόσο δε συλλογιούμαι για ξέναις έννοιαις – τήρα δώ, το νιτερέσω μου κυττάζω κι' άρα μάρα, ήλιος…..

ΑΣΤ. Μωρ' εγώ δεν εκατάλαβα τίποτζι απ' αυτήν την ιστορία που με είπες, μα τη Φανερωμένη.

ΠΕΛ. Ενώ κυρ αστρονόμο μου, σε τα κουβέντιασα τα πάσα πάντα της υπόθεσις – τους είδα που τζακωθήκανε, μα δεν είχα τόσο του νου μου σε δ' αύτους – φωτιά να τους κάψη κ' εκείνους και τα μαγγανά τους ¹¹⁸

ΑΣΤ. Ω διάολλε και συ με τα ιντερέσα σου – οι ανθρώποι γιαμά σκοτωνούντανε και συ συλλογιούσουνε το γιαγούρτι σου, τον ταρνανά σου, το γάλα σου, τζη αλεπούδες και τζη γίδαις σου – και δε με λες γιαμά, π' ούσαι πλιο ραφινάτος ¹¹⁹ απέ τζη άλλους αν ήτανε κάζο πενσάντο;

ΠΕΛ. Για κάζο ήτουνα και μεγάλο κάζο – μα δε ξέρω, πενζάτο ήτουνα, τι ήτουνα.

ΑΣΤ. Το καταλαβαίνω μουρέ που ήτανε κάζο – και το γλέπω, διάολλ' έπαρέ σε κι εσένα· μα άλλο είναι το ατζιδέντε, κ άλλο το κάζο πενσάντο, ετούτο τι ήτανε, ετούτο θέλω να με περσουαδάρης ¹²⁰.

ΠΕΛ. Ατζιδέντε.

ΑΣΤ. Και τι θα πη, ατζιδέντε;

ΠΕΛ. Ξέρω γώ; να, άξαφνα θα πη, στοχάζουμε· δεν είναι έτζι;

ΑΣΤ. Και μουρέ, για σου κακόρικε – εσύ καταλαβαίνεις γλέπω τον κόσμο, – μουρέ για σου Μουραΐτη!! και πες μου τώρα σα ξέρεις το ατζιδέντε, θα ξέρεις και το πενσάτο νον ζε δούπιο.

ΠΕΛ. Αυτούνο δεν το ξέρω.

ΑΣΤ. (Προς τον γραμματέα) πώς του τ' όπες εσύ τ' αλλουνού, μουρέ;

ΓΡΑΜ. Εκ προμελέτης.

ΠΕΛ. Αυτούνο είναι βαθύ ελληνικό, και δεν το πεικάζω.

ΓΡΑΜ. Προμελετημένον.

ΠΕΛ. Τίποτις – μηδ' αυτούνο.

ΓΡΑΜ. Αν το είχεν εις τον νουν του προτήτερα να το κάμη ο Αρβανίτης.

ΠΕΛ. Τήρα δω μηδέ στο μυαλό του μέσα ήμουνε μηδέ τον ηρώτησα – ποιος τους ξέρει πάλ' αν ήντουσά νε οχθρευμένοι απέ μπροστήτερα.

ΑΣΤ. (καθ' εαυτόν) ω διάολλε ρισπότα!!! (προς τον Πελοποννήσιον) και δε ξέρεις άλλο τίποτζι;

ΠΕΛ. Όσκαι όλη μου η κουβέντα αυτούνη είναι, τούτο ξέρω μοναχά οπ' όσμιξα κι' εγώ μ' ένα σωρό μαγκούφιδες.

ΑΣΤ. Αρέστο κι' εσύ, μισότουρκα με τζη γίδες σου, με τζη αλεπούδες σου και με τζη ταρνανάδαις σου.

ΠΕΛ. (με θυμόν) δεν πάγω.

ΑΣΤ. Και γιατί μουρέ; δεν ατζιτάρεις ¹²¹ γιαμά να πας α ρέστο, γιατ' είσαι λογοθέτης; ξαφνικό να σ' ούρτη!!

ΠΕΛ. Αγκρουμάσου Κυρ αστρονόμο· έχω υπόληψις, και Φιλοτιμία, κ' είμαι Έλληνας ελεύθερος, και ακούς με, όφκολα όφκολα δεν με φυλακώνεις, γιατί κάμω μία διαμαρτύρησι στη Διοίκησις, και σ' το βουλευτικό, να ξέρεις ακούς με – κρίναι με πρώτα κι' ανισωστάς κι' έχω φταίξιμο, τότες βάλε με και ς' τη φούρκα….

ΑΣΤ. Α ρέστο, κανάγια!!! (προς τους στρατιώτας) πάρτε τόνε κ' αυτόνε γιαμά μαζή με τζη άλλους

ΣΤΡ (Τον πέρνουν)

ΠΕΛ. Όπ' ανακατώνετα με τα πίτουρα, τον τρων η κότταις.