Читать книгу: «Do króla»

Шрифт:

Im wyżej, tym widoczniej; chwale lub naganie¹
Podpadają królowie, najjaśniejszy panie!
Satyra prawdę mówi, względów się wyrzeka.
Wielbi urząd, czci króla, lecz sądzi człowieka.
Gdy więc ganię zdrożności i zdania mniej baczne²,
Pozwolisz, mości królu, że od ciebie zacznę.
Jesteś królem, a czemu nie królewskim synem³?
To niedobrze; krew pańska jest zaszczyt przed gminem⁴.
Kto się w zamku urodził, niech ten w zamku siedzi;
Z tegoć powodu nasi szczęśliwi sąsiedzi.
Bo natura na rządczych pokoleniach⁵ zna się:
Inszym powietrzem żywi, inszą strawą pasie.
Stąd rozum bez nauki, stąd biegłość bez pracy;
Mądrzy, rządni, wspaniali, mocarze, junacy —
Wszystko im łatwo idzie; a chociażby który
Odstrychnął się na moment od swojej natury,
Znowu się do niej wróci, a dobrym koniecznie
Być musi i szacownym⁶ w potomności wiecznie.
Bo od czegoż poeci? Skarb królestwa drogi⁷,
Rodzaj możny w aplauzy⁸, w słowa nieubogi,
Rodzaj, co umie znaleźć, czego i nie było,
A co jest, a niedobrze, żeby się przyćmiło,
I w to oni potrafią; stąd też jak na smyczy
Szedł chwalca za chwalonym, zysk niosąc w zdobyczy,
A choć który fałsz postrzegł, kompana nie zdradził;
Ten gardził, ale płacił, ów śmiał się, lecz kadził.

1.Im wyżej, tym widoczniej – im kto wyżej wyniesiony w społecznej hierarchii, tym baczniejszej poddany jest obserwacji. [przypis redakcyjny]

2.mniej baczne – pochopne, nierozważne, nierozsądne. [przypis redakcyjny]

3.Stanisław August był synem kasztelana krakowskiego, Stanisława Poniatowskiego. [przypis redakcyjny]

4.Gminem nazywa Krasicki, zależnie od okoliczności, zarówno pospólstwo wiejskie i miejskie, jak i ogół szlachty; tu mowa o gminie szlacheckim. [przypis redakcyjny]

5.rządcze pokolenia – dynastie panujących. [przypis redakcyjny]

6.szacowny – wielce ceniony, poważany. [przypis redakcyjny]

7.drogi – tu: wielki, bogaty. [przypis redakcyjny]

8.aplauz – pochwała, poklask. [przypis redakcyjny]